Wat is de dramadriehoek?

De dramadriehoek

Ongemerkt bevinden veel relaties zich in de dramadriehoek, relaties op heel veel vlakken. Wie de signalen van deze driehoek kent en ze bij zichzelf en anderen gaat zien, zal een verandering doormaken. Na verloop van tijd kan het herkennen van de signalen ervoor zorgen dat je uit de dramadriehoek wegblijft en dat geeft enorm veel rust.

Maar hoe ziet die dramadriehoek er dan uit? Hieronder vind je een simpele uitleg ervan.

Slachtoffer, redder en aanvaller

Als er sprake is van een relatie in de dramadriehoek dan heeft elke persoon een rol. Er zijn drie rollen, die kunnen door elkaar heen lopen:

• slachtofferrol
• redderrol
• aanvallersrol

De rollen worden niet toebedeeld, die kies je niet bewust, dat gaat meestal ongemerkt. Waar bijvoorbeeld bij onderwerp A de één het slachtoffer is, kan de ander in de redderrol zitten. Bij onderwerp B kan dat precies andersom zijn. Het vergt wat oefening voordat je doorhebt wat er gebeurt, als dit aan de gang is. 

Pijn en verdriet

Een belangrijk gegeven is dat uiteindelijk elke betrokkene eindigt met pijn of verdriet. Alle rollen geven:

• pijn
• verdriet
• angst
• woede
• energieverlies
• de verantwoordelijkheid aan de ander
• niet de ware gevoelens weer
• niet de ware gedachte weer

Alarmbellen

Er is een aantal signalen die je waarschuwen, dat je mogelijk in de dramadriehoek beland bent. Schuldgevoel of het vermijden hiervan zijn de duidelijkste signalen. Een andere alarmbel gaat, wanneer je jezelf hoort denken 'ik zou eigenlijk ......... moeten ......... '. Het horen van je alarmbellen is de eerste stap uit deze verstikkende (!) situatie.

De volgende stap is het herkennen van de verschillen rollen in de verschillende personen, inclusief jij zelf.

Slachtofferrol

Kenmerken die horen bij het slachtoffer in de dramadriehoek:

• heeft een afwachtende houding
• wil geen verantwoordelijkheid
• laat anderen bepalen wat ze wel/niet moeten ......
• geeft controle uit handen
• geeft anderen gelijk, waait met elke wind mee
• komt niet met een eigen mening
• laat onbewust zien dat jij wel oké bent, maar hij/zij niet
• is zwak en zielig, arme arme ik
• doet uitspraken zoals: 'dat heb ik weer' of 'het zal eens niet zo zijn' of 'ik heb altijd pech'
• zoeken iets of iemand buiten zichzelf om de schuld aan te geven
• heeft een redder nodig
• wil niet echt geholpen worden, want wil slachtoffer blijven (bijv. aandachtwinst, ziektewinst)
• heeft recht op van alles en eist
• heeft veel moeite met het accepteren van 'nee' als antwoord
• zegt vaak 'ja, maar......'
• verzint smoezen en excuses en dergelijke

Redderrol

Kenmerken die iemand laat zien die in de redderrol zit:

• staat voor iedereen klaar
• de goeierd
• neemt verantwoordelijkheid voor de ander
• wil de controle
• wil gelijk hebben / krijgen
• laat onbewust zien 'ik ben oké, jij bent niet oké
• zorgt ervoor onmisbaar te zijn
• vindt 'voor wat hoort wat'
• lijkt zelfstandig, zegt het allemaal alleen wel te redden of te kunnen
• heeft een slachtoffer nodig
• maakt zo nodig een slachtoffer
• is redder uit eigenbelang, het is een verslaving
• wil niet echt helpen (want heeft slachtoffer nodig om belangrijk te zijn)
• wordt op den duur zelf het slachtoffer

Aanvallerrol

Dit is een interessante rol, want vaak verschuift iemand vanuit slachtoffer of redder naar de aanvallerrol. Het kan bijvoorbeeld zijn dat een slachtoffer over het probleem heen is, de redder niet meer kan 'redden' en in de aanval gaat om de ander weer in de slachtofferrol te krijgen. Het kan ook zijn dat iemand zich verzet tegen de dramadriehoek en de aanval inzet om eruit te blijven, dus iemand die uit de dramadriehoek wil maar niet weet hoe dat te doen. Kenmerken of gedragingen die horen bij de aanvallerrol:

• fysiek geweld
• verbaal geweld
• negatieve kritiek
• negeren
• gevoel afsluiten
• verwijten maken
• teleurgesteld zijn
• afwijzen
• ontwijken
• mensen proberen achter zich te krijgen (zieltjes winnen)
• afstand nemen

Hoe kom je uit de dramadriehoek?

Het begint met het erkennen van de alarmbellen. Als de alarmbel gaat, is de volgende stap het herkennen van de signalen. Wie zit in deze situatie in welke rol en welke rol vul je zelf in?

Het moeilijkst van het hele verhaal is misschien wel de stap om te reageren vanuit jezelf. Niets doen kan ook een reactie zijn. Door niet te reageren vanuit één van de drie rollen, kun je je schuldig voelen. Dat mag. Weet dat je je schuldig mag voelen en dat je niets met je schuldgevoel hoeft te doen.

Draag niet de verantwoording voor de ander. Door jezelf de vraag te stellen of jij verantwoordelijk bent voor deze situatie of voor dit probleem, kom je er snel achter of je op het goede pad zit.

Besef dat je verantwoordelijk bent voor je eigen gevoel, voor je eigen gedrag, voor je eigen keuzes, enzovoort.

Na verloop van tijd, weet je en voel in welke rol je 'normaal' zou gaan, voordat je je hiervan bewust was. Kom je ineens tot de ontdekking dat je toch in een dramadriehoek terecht bent gekomen? Deze drie vragen zullen je helpen, voor elk van de drie rollen kun je ze aan jezelf stellen

1. Wat bereik ik hiermee?
2. Wat vermijd ik hiermee?
3. Wat verwacht ik van mezelf of van mijn omgeving?

Wennen

Voor jou en voor je omgeving heeft het wat tijd nodig om te wennen aan de andere reacties en het andere gedrag. Gun jezelf en je omgeving de tijd om eraan te wennen, wees niet te streng voor wie dan ook. Na een tijdje is het nieuwe normaal vanzelfsprekend en kost het je geen enkele moeite meer.