Angst voor kritiek
Soms komen er ietsjepietsje minder jonge mensen op je pad, die vragen of zij eens met je kunnen sparren. Nou, dat kan, natuurlijk. Zo ook laatst, dus we hebben een afspraak gemaakt. Wandelend in de natuur vindt de coaching plaats, afgewisseld met oefeningen uit yoga en meditatie.
Situatie op dat moment: Leuke dame, 31 jaar, ziekgemeld op haar werk na aankondiging functioneringsgesprek.
Haar eigen verhaal:
Ik ben opgegroeid met gescheiden ouders, mijn moeder is kampioen in het vertolken van de slachtofferrol. Nooit gewerkt, of heel kort, want ze krijgt overal ruzie. Mijn vader heeft altijd hard gewerkt. Ik zie nu in dat hij buitenspel gezet is door mijn moeder, maar toen ik klein was ben ik echt tegen hem opgestookt en ik haatte hem. De afstand tussen ons is zo groot geweest, dat lijkt nog altijd tussen ons in te staan. Het contact is hersteld, maar het blijft moeizaam.
Tijdens de basisschoolperiode ben ik veel thuisgehouden, want mijn moeder vond mij zielig en volgens mij wilde zij zelf niet alleen zitten. Ziekmelden gebeurde net zo vaak als naar school gaan. Doorzettingsvermogen heb ik niet echt meegekregen geloof ik.
Mijn moeder had het tegen anderen altijd maar over: 'Niemand begrijpt mijn kind', 'Zij is hoogintelligent en hoogsensitief' , 'O nee, dan raakt ze helemaal overprikkeld!, en soortgelijke opmerkingen. Ik stond daar dan bij en schaamde me vaak.
Wij hebben het even over deze eigenschappen. Beiden erkennen we dat deze bijzondere gaven bestaan en ook situaties dat een kind niet wordt begrepen door de omgeving. Maar als het voor ouders een 'kapstok' wordt om allerlei uitzonderingen en privileges af te dwingen, kan het schadelijk zijn voor een kind. Zij zegt:
Ik had liever een schop onder mijn kont gehad zo nu en dan.
Wat een inzicht!
Zij vertelt verder:
Ik heb een goed stel hersens, maar bij een proefwerk mocht ik echt vaak thuisblijven. Ik werd ziekgemeld en daarmee was het klaar. Ik denk achteraf dat mijn moeder banger was dan ik. Stel je voor dat ik geen 10 zou halen, dan zakte zij natuurlijk door de mand.
(Dat dit niet helemaal zo werkt, hou ik even voor me.)
Zo blijft het altijd gaan, ook op de middelbare school. Ik heb niet eens het eindexamen gemaakt, ik ben er gewoon nooit geweest. Ik denk dat ik toen al geen proefwerk of examen meer durfde te maken. En zij vond het goed. Want ik was er toch veel te slim voor.
Jarenlang heb ik een interne strijd gevoerd. Want voor alles wat ik wilde doen had ik een diploma nodig en om die te krijgen moet je examens doen. Ik durfde niet meer. Ik heb een paar pogingen gedaan, maar bij de eerste serieuze toetsen ben ik afgehaakt.
Tot ik het zat was! Ik heb een studie gevolgd en een diploma gehaald! Ik was 29 en na vier pittige jaren haalde ik mijn eerste diploma! Op de uitreiking had mijn moeder het hoogste woord, ik heb me doodgeschaamd voor haar. Alsof het haar verdienste was...
Voor de duidelijkheid: dit is een korte (ja echt) samenvatting van de manier waarop dit inmiddels volwassen meisje er zelf op terugkijkt.
Diep beledigd
Nu zoekt ze werk waar ze zich in thuis voelt. En daar loopt ze tegen dezelfde problemen aan. Zij wil graag patronen doorbreken, maar geen hele toestanden. Met dit doel vraagt ze mijn raad en wij maken samen een paar wandelingen.
Het verhaal gaat verder:
Ik ben enthousiast met mijn eerste baan gestart in een supertof bedrijf. Iedereen was jaloers op me, hahaha, maar ik merkte al snel dat ik daar niet kon doorgroeien. Tot mijn verrassing werd ik aangenomen bij een ander bedrijf, minstens zo gaaf.
Maar al snel kreeg ik teveel werk op mijn bord en ik heb me gemeld bij mijn leidinggevende met deze klacht. Ik heb meer tijd nodig om de dingen te doen. Maar zij zei gewoon dat ik daar maar aan moet wennen. "Dit is een commercieel bedrijf en het komt nu eenmaal voor dat er tussentijds ruimte gemaakt moet worden voor andere taken." En dat ik mijn werk wel degelijk binnen bepaalde tijdsvakken af moet krijgen en dat ik er te nu lang over deed. De leidinggevende begreep dat dat lastig is als het gaat over ontwerpen, maar dat er geen ruimte is voor eindeloos blijven aanpassen.
Ik voelde me zo beledigd!
Nogal aangeslagen ben ik weer aan mijn werk gegaan. Ik was helemaal in de war. Want het werk dat ik maak moet toch goed zijn? Ze snappen gewoon niet hoe dat werkt in mijn vakgebied, belachelijk!
En nu betrap ik mezelf steeds op deze gedachten:
'Zij begrijpen mij niet.'
'Als ik teveel krijg, raak ik overprikkeld.'
'Een ontwerp moet wel kloppen, de details doen er toe, slimme mensen begrijpen dat.'
Ik weet ook wel dat dit net mijn moeder is, die ik hoor. Maar het is toch zeker zo...... of?
Hier wordt het interessant, wat ik hoor is lichte twijfel, die ze niet kan plaatsen. Wat zou ik haar hier graag die schop onder haar kont willen geven! Neem het toch ter harte, verbrand die oude schepen achter je en omarm de suggesties die je kreeg. Hier kun je groeien! Maar ik zeg hier pas later iets over, tegen haar. Want het verhaal houdt nog niet op.
Uitnodiging
Wat denk je? Drie dagen later krijg ik een uitnodiging voor een functioneringsgesprek. Ik werk er nu een paar maanden en het is tijd om met elkaar te bespreken hoe het gaat... zeiden ze. Jaja. Komt doordat ik me gemeld heb, ik ben niet gek. Zo kinderachtig, niet normaal.
Ze is zwaar op haar tenen getrapt, echt geraakt. Ze ziet dit als direct gevolg van haar klacht en heeft het gevoel dat ze nu teruggepakt wordt. Ze is boos en dikke stress is zichtbaar.
Ze willen me officieel op het matje roepen om terug te slaan. Drie weken later moest ik opdraven, maar die zijn al voorbij. Want ik trek dat niet. Ik heb er nog twee dagen gezeten, toen heb ik me ziek gemeld. Ik zit nog steeds thuis.
Ik trek het mentaal niet, ik kan het niet aan. En nu ben ik hier. Want ik voel me niet goed over dit verhaal.
Kwartjes
De gesprekken die we hebben laten haar al veel zien. Ik hoef eigenlijk alleen maar te luisteren. Op de een of andere manier begrijpt ze het nog net niet, maar terwijl ze vertelt over haar opvoeding vallen er al wat kwartjes.
Ze heeft nooit leren omgaan met teleurstelling, met beoordelingen, met kritiek. Op mijn vraag of ze überhaupt wel tegen kritiek kan, reageert ze fel en boos.
'Natuurlijk! Ik kan echt wel tegen kritiek, maar dit...'
Dan valt ze stil. We kijken elkaar aan en schieten dan keihard in de lach. Humor maakt veel goed, het lachen brengt ontspanning.
Ik leg mijn wijsvinger tegen mijn mond om aan te geven dat we even stil blijven en we gaan in stilte zitten op een bankje.
Plotseling komt ze in beweging en ze begint te praten. Ze heeft haar struikelblok nu scherp. En dan neemt zij een heldhaftig besluit. Ik zie het moment waarop het gebeurt, de omslag, het is prachtig.
We lopen nog een poosje door, zonder iets te zeggen. Laat het maar even bestaan allemaal. Laat alles maar even inzinken.
Overwinning
Dan zegt ze:
Ik ga morgen weer werken en maak een nieuwe afspraak voor dat functioneringsgesprek. Ik vind het doodeng en ga stuk van de stress, maar dit is mijn kans om af te rekenen met deze angst. Als ik het nu niet doe, doe ik het nooit meer en hou ik hier mijn hele leven last van. Dat ga ik doen!
Wat een overwinning!
Ik geef haar nog in overweging om dit verhaal in het kort te vertellen aan haar leidinggevende, zodat zij beter begrepen wordt. Zo kan ze zonder schroom hulp vragen als het even tegenzit. Of een schop onder haar kont :).
Tools
Tijdens onze wandelingen heb ik haar tools meegegeven uit EindExamenYoga. Ze heeft geleerd dat stress mag, maar ze blijft nu de baas en weet het te reguleren.
Ze vertelt een paar weken later dat zij met grote regelmaat de geleerde technieken gebruikt. Dat het haar vertrouwen geeft, bijvoorbeeld als er een spannend gesprek gevoerd wordt.
Zij vindt achteraf mijn vraag over groei het mooist, want die bracht haar verder. 'Doorgroeien in je werk is mooi, is het leren omgaan met tegenslagen en kritiek ook groei voor jou?'
Tot nog toe gaat het erg goed met haar en zij heeft het erg naar haar zin op het werk. Met haar leidinggevende heeft ze een goede band gekregen. Ik ben benieuwd hoe met het haar zal blijven gaan en we spreken af dat we contact houden.
Prinses
Even terug naar de prinsjes en prinsesjes. Mooi voorbeeld, het lijkt wel een sprookje als ik het teruglees.
Opgevoed als een prinsesje? Dank je de koekoek.
Deze dappere dame heeft als een donderslag bij heldere hemel het roer omgegooid, wetend dat het lastig zal worden op momenten. Toch kiest zij ervoor om het anders te gaan doen. Ze zag het patroon en is vastberaden om dit te doorbreken.
Wat een moed!
