Aan medelijden heb je niks
Wat heb je aan medelijden? Sterker nog, vaak is medelijden een manier om aandacht te verplaatsen van het werkelijke slachtoffer naar de ander. Een hele negatieve manier om iemand zogenaamd te helpen.
Laten we eens kijken naar het woord ‘medelijden’. Het is een woord dat bestaat uit twee delen: ‘mede’ en ‘lijden’. Het deel dat over lijden gaat is best wel duidelijk, iemand lijdt ergens aan of onder. En het is niet leuk om iemand zo te zien, je ziet liever dat het iemand goed gaat, toch? Maar, zo nu en dan krijgt elk mens wat op zijn spreekwoordelijke bordje, dus lijden zal er altijd zijn, in verschillende vormen en in verschillende gradaties.
Het woord ‘medelijden’
Dan het eerste deel van het woord ‘medelijden’, laten we eens kijken naar ‘mede’. Mede oftewel mee, zegt iets over meedoen, er deel aan nemen, je lijdt mee. Soms wordt er gezegd dat gedeelde smart halve smart is, maar dan moet de smart wel op de goede manier worden gedeeld. Als je iets kunt doen voor degene die lijdt, echt iets kunt veranderen, prima. Dan lijdt je niet mee, dan maak je het lijden van de ander wat minder zwaar. Dat is hulp. Maar wie mee gaat zitten lijden, mee gaat zitten jammeren, zich bij wijze van spreken net zo zielig voordoet als degene die het lijden werkelijk draagt, die trekt aandacht. Klinkt best hard hè? Maar het gebeurt heel snel, let er maar eens op in je omgeving.
Dan zijn er helaas ook veel mensen die willen lijden, hoe gek dat ook klinkt. Bij elke zin die ze uitspreken benoemen ze weer hoe zwaar zij het hebben, want tig jaar geleden hebben ze dit of dat meegemaakt. Mensen die hun identiteit lijken te ontlenen aan de ellende, desnoods de ellende van een ander, omdat ze de aandacht nodig hebben en vaak helemaal niet in de gaten hebben dat dit niet de aandacht is die ze eigenlijk willen. Toch houden ze onbewust hun lijden heel actueel, omdat ze anders niet lijken te weten wie ze zijn.
‘Dat heb ik weer’
In de yogales zou er meer ‘goede’ aandacht moeten zijn, wat mij betreft gaat het te vaak over iemands fybromyalgie, over de hernia die ze 15 jaar geleden mogelijk gehad hebben, over de echtscheiding van 10 jaar terug, over de onterechte behandeling die zij ervaren hebben op school vroeger, over de buurvrouw van een vriendin van hun moeder die ziek is, over weet ik veel wat. Zodra iemand zegt ‘dat heb ik weer’ zou je als docent op je hoede moeten zijn. Hoezo? Dat heb ik weer? Hebben anderen dat niet? Luisteren naar iemand is iets heel anders medelijden, dan mee lijden, dan een deel van het lijden van jou maken. Als het niet van jou is, eigen het je dan niet toe.
‘Ik luister naar je verhaal met aandacht en met liefde, maar het blijft jouw verhaal.’
Stop met aandacht trekken
Stop met helper willen zijn. Een luisterend oor is vaak belangrijk, als mensen lijden. Dan weet het slachtoffer dat mensen in de omgeving begrijpen dat er iets is, dat er iets speelt. Laten we dat medelijden ombuigen in medeleven. Ik leef in jouw omgeving, ik leef met je en met je mee, wat kan ik voor jou doen om jouw lijden daadwerkelijk te verlichten?
Misschien is dat zo nu en dan een luisterend oor bieden of een arm om iemand heen en elkaar gewoon even vasthouden. Of echt iets voor iemand doen. Maar het is niet jouw lijden, trek het niet naar je toe, daar help je niemand niet mee.
Meeleven, zodat de ander weet dat er iemand is, dat verlicht. Maar pas op dat je iemand niet de put in praat, bijvoorbeeld door steeds weer zelf te beginnen over dat ene. Als het er niet is, dan is dat positief. Zorg dan niet opnieuw voor een emotionele toestand door er zelf over te beginnen. Of in elk geval niet iedere keer.
Mensen komen hiervoor naar yoga
O ja? Weet je dat zeker? Dat mensen komen om ieders ellende aan te horen? Dat waag ik te betwijfelen.
Mensen komen naar yoga om te ontspannen, om zich beter te voelen, om te herstellen, om met een beter gevoel te vertrekken dan ze zijn gekomen. En niet om met een heel verhaal, al dan niet opnieuw geactiveerd, naar huis te gaan.
Het is de moeite waard om eens te onderzoeken hoe jij dat doet, zodat je weet dat het niet te vaak gebeurt dat alle ellende van de deelnemers door de ruimte gaat. Het is goed om een luisterend oor te bieden, maar kijk eens hoe en waar en wanneer je dat wilt doen. Mensen aan je binden door mee te lijden, door ze het idee te geven dat jij in hetzelfde schuitje zit, dat is niet helpend, dat is uiteindelijk slopend.
Zullen we stoppen mensen zielig te maken?
Nou, als jij dit leest heb ik het gewaagd om dit verhaal te plaatsen. Ik heb best wel even getwijfeld omdat het verkeerd over kan komen, maar wil toch deze boodschap delen. Omdat ik het belangrijk vind dat we ermee stoppen om mensen zielig te maken. Dat we ermee ophouden onszelf zo belangrijk te maken. Ik hoorde afgelopen week weer iemand pochen (ik kan het echt niet anders noemen) over de tranen bij de deelnemers tijdens de online lessen. Met verbazing heb ik gevraagd of dat iets is om trots op te zijn? Online is dat helemaal de vraag, want jij beëindigt de sessie en je deelnemer stikt in het verdriet. Je hebt geen idee hoe je iemand achterlaat.
Voor alle duidelijkheid, dit ging niet over tranen van ontspanning of vreugde, dit ging over het benoemen van kanker en dood door deze docent, in een situatie die daar niet voor bedoeld was. Het is geen prestatie als je mensen laat weten dat je weet hoe je ze kunt raken, het is een prestatie als je mensen leert hoe ze vooruit kunnen in het leven.
Een voorbeeld
Misschien herken je dat je na een afspraak met de één barst van de positieve energie en na een afspraak met een ander leeg bent. Ga dan eens na, voor jezelf, of daar een structuur in te vinden is. Ja? Vraag je dan eens af waar de gesprekken over gaan met de één en met de ander. Daar ligt vaak het antwoord op de energie-verschillen.
Die vriendin die na tig jaar nog steeds zegt waar ze jouw ex nu weer is tegengekomen bijvoorbeeld, die zuigt je leeg. Die leeft niet met je mee, lijdt met je mee, omdat ze medelijden wil. Niet omdat ze een naar mens is, maar omdat ze het niet door heeft en denkt dat zij jou helpt. Benoem het, geef aan dat het je niet interesseert waar jouw ex is, omdat het je ex is. Geef het geen voeding, ga er niet op in. Dan is die energie-zuigende vriendin er ook heel snel eentje waar je energie van krijgt!
